-I- tavsayan bir rüzgârdaki hadilik sudaki buğulanıma direniş gece indi miydi ot güne upuzuyor geceye daha yıl var peki ne bu hırsız merdiveni bir de oturasılık tutturdun tam giderayak —inim inim gözleri— yahu silme ısırgan buralar, azıcık çömel peki güze doğru istanbul’da bir kuş öter yazları kuş ne, yaz niye, istanbul nere a deli burası önce türkiye, sonra pompei’nin son günleri -II- pıyrım pıyrım bir deniz hırpani bir gökyüzü nereden bulup döşerler salıncakta bebeler çünkü’lerin, ya da’ların savsağında hani’celer, belki’celer, ama’calar gözleri güme gidiyor ilk, gitsin mi sen oğlusun sonra bir bacağı yitiyor, ellerini alakoyuyorlar dişleri hiç mi hiç, dişleri de olsa mıydı ciğerine takıyor bir sabanı, üç evlek öteye çekeliyor bir yayan yulaf sepeliyor yarısı kendi barsağı köpürmüş tezeklere dalağı dökülüyor, kelliği bir kentiçi kavşağında buluyoruz son ne yüreği ne şahdamarı ne kirpiği onu sap, sen oğlusun -III- et kılçık yoğrumları bu ya daha da inceltemezsin zarganaları su dinik a...
Çıngırak [Metin Eloğlu]
tarih:
Bağlantıyı al
Facebook
X
Pinterest
E-posta
Diğer Uygulamalar
Çıngıraklı saati kurdum geceden
Göreyim seni beni şafakla uyandır dedim
Rüya dolu bir uykunun ardından
Çıngırak çalınca dupduru geldim
Kendimi dar attım karşı dağın yamacına
O alacakaranlıkta olup biteni
Elbet bir kenara yazdım
Saat altı sularında yaz sabahında
Toprağın bir toprak oluşu var
Börtü böceğin hepten uyanışı
Denizin bir deniz oluşu var ki deme gitsin
Ekin tarlasının kıyıcığında
Ağacın uzlayışı var
Sonra ortalık ışıdı bu ne güzel iş
Kuş ötmeye başladı sevincinden
Anladım ki işi oydu
Gökyüzüne baktım rengince
Çiçeği kokladım
Cinsince kokuyordu
Baktım ki tabiatta yalan yok
Çiçek açarsa meyve veriyor
Irmak gibiyse denizlere akacak
Dağsa ovaların çok yükseğinde
Kuzuysa kurttan iyi
Taşsa havadan ağır
Balıksa suda soluyacak
Domuz bile yavrusunu emzirecek
Saçılan her tohum filizleniyor
Yonca oluyor, keten oluyor, buğday oluyor zamanla
Baktım ki tabiatta yalan yok
Ellerimiz el olmadıktan sonra
Vazgeçelim be kardeşler
Aklımız akıl değilse
Gönlümüz gönül değilse
Gücümüz boşunaysa
Vazgeçelim olsun bitsin
Böyle yarı yalan yarı yanlış
Yaşamaktan fayda yok
Şiirin Tahlîli
Metin Eloğlu’nun "Çıngırak" şiiri, insanın doğa ile olan ilişkisini sorgulayan, tabiatın saf gerçekliğini insan hayatındaki yalan ve çelişkilerle karşılaştıran bir eserdir. Şair, doğanın kendine özgü uyumunu, dürüstlüğünü ve düzenini, insan yaşamının sahte değerleri ve bozulmuş ahlakıyla tezat oluşturacak şekilde işler. Bu tahlilde şiiri, doğal gözlemler, varoluşsal sorgulamalar ve insana yönelik eleştiriler ekseninde inceleyeceğiz.
1. Doğaya Açılan Gözler
Şiirin başında şair, sabahın erken saatinde bir uyanışa tanıklık eder. "Çıngıraklı saati kurdum geceden / Göreyim seni beni şafakla uyandır dedim" dizeleri, yalnızca fiziksel bir uyanışı değil, aynı zamanda bir farkındalık ve doğaya yönelişi simgeler. Bu uyanış, doğanın saflığını ve güzelliğini gözlemlemek için bir fırsattır.
Sabahın ilk ışıklarında şair, karşı dağın yamacına giderek, alacakaranlıkta olup bitenleri bir kenara yazdığını söyler. Bu, doğanın ritminin ve uyumunun dikkatle izlenmesi gerektiğini ima eder.
2. Doğanın Gerçekliği
Şair, doğayı tüm yalınlığı ve dürüstlüğüyle tasvir eder. "Toprağın bir toprak oluşu var" gibi ifadelerle, tabiatın kendine has düzenini vurgular. Doğadaki her şeyin doğal bir akışı vardır:
"Ekin tarlasının kıyıcığında / Ağacın uzlayışı var": Doğanın büyümesi ve gelişmesi, insana hayranlık uyandırır.
"Denizin bir deniz oluşu var ki deme gitsin": Doğa, olduğu gibidir; herhangi bir sahtekârlık ya da yapmacıklık taşımaz.
Şair, kuşların ötüşünü, gökyüzünün rengini, çiçeklerin kokusunu gözlemlerken doğanın her unsurunun bir işlevi ve güzelliği olduğunu vurgular. Bu betimlemeler, insana bir doğa öğretisi sunar: Doğada yalan yoktur.
3. Tabiat ve İnsan Karşılaştırması
Şair, doğanın bu dürüst ve düzenli işleyişini insanın karmaşık, bozulmuş dünyasıyla karşılaştırır:
"Baktım ki tabiatta yalan yok": Doğa, saf ve gerçekçidir. Bir çiçek açtığında meyve verir, ırmaklar denizlere akar. Her şey bir düzen içinde işler.
Ancak insan hayatı, doğanın bu saflığından uzaktır. İnsan elleri "el olmadıktan sonra," yani insan ilişkileri samimiyet ve sevgi taşımadığında, yaşam anlamını yitirir.
4. İnsana Eleştiri ve Varoluşsal Sorgulama
Şair, insanın içindeki yalanı, yapmacıklığı ve güçsüzlüğü eleştirir. "Ellerimiz el olmadıktan sonra", yani insanlık insanca davranmadığında, yaşamın bir anlamı kalmaz. "Aklımız akıl değilse, gönlümüz gönül değilse" diyerek, insanın ahlaki ve duygusal yozlaşmasını dile getirir. Bu noktada şair, doğanın saflığını insanın sahte hayatıyla karşıtlık içinde sunar:
"Böyle yarı yalan yarı yanlış / Yaşamaktan fayda yok": İnsan hayatı sahte değerler ve anlamsız uğraşlarla doluysa, bunun bir değeri kalmaz.
5. Doğaya Dönüş Çağrısı
Şiir, doğanın saf düzenine bir dönüş çağrısıdır. Doğadaki her şey, olduğu gibidir ve bu dürüstlük, insana bir ahlak öğretisi sunar. Ancak insan, kendisiyle ve dünyayla uyum içinde yaşamadıkça bu saflığa ulaşamaz. Şairin doğanın işleyişine hayranlıkla bakarken insan yaşamını sorgulaması, hem modern dünyaya bir eleştiri hem de insana bir uyarıdır.
Şiirin Temaları
Doğanın Dürüstlüğü ve Saflığı: Doğa, kendine has düzeni ve saflığıyla insana bir öğretmen gibidir.
İnsan ve Yalan: İnsan yaşamı, yapay değerler ve sahte duygularla doludur.
Varoluşsal Sorgulama: İnsan, bu sahte yaşamdan kurtulup doğanın uyumuna ve gerçekliğine yaklaşmalıdır.
Eleştirel İnsan Portresi: Şair, insanın kendine yabancılaşmasını ve bozulmasını eleştirir.
Şiirin Genel Yorumu
"Çıngırak," doğa ve insan arasındaki ilişkiyi ele alan, doğanın saf gerçekliğini insanın sahte ve çelişkili hayatıyla kıyaslayan bir şiirdir. Şair, doğanın düzeni ve dürüstlüğünden etkilenerek, insanın ahlakî ve duygusal bozulmalarını sorgular. Doğa, saflığıyla insanlığa bir rehber sunarken, insanlar bu saflıktan uzaklaşmış görünmektedir. Metin Eloğlu, bu şiirle hem insana bir uyanış çağrısı yapar hem de doğanın yüce bir öğretmen olduğunu vurgular. Şiir, hem melankolik hem de öğretici bir ton taşır ve insanı kendi varlığını sorgulamaya davet eder.
Yorumlar
Yorum Gönder