İkimiz birden sevinebiliriz göğe bakalım
Şu kaçamak ışıklardan şu şeker kamışlarından
Bebe dişlerinden güneşlerden yaban otlarından
Durmadan harcadığım şu gözlerimi al kurtar
Şu aranıp duran korkak ellerimi tut
Bu evleri atla bu evleri de bunları da
Göğe bakalım
Falanca durağa şimdi geliriz göğe bakalım
İnecek var deriz otobüs durur ineriz
Bu karanlık böyle iyi afferin Tanrıya
Herkes uyusun iyi oluyor hoşlanıyorum
Hırsızlar polisler açlar toklar uyusun
Herkes uyusun bir seni uyutmam bir de ben uyumam
Herkes yokken biz oluruz biz uyumayalım
Nasıl olsa sarhoşuz nasıl olsa öpüşürüz sokaklarda
Beni bırak göğe bakalım
Senin bu ellerinde ne var bilmiyorum göğe bakalım
Tuttukça güçleniyorum kalabalık oluyorum
Bu senin eski zaman gözlerin yalnız gibi ağaçlar gibi
Sularım ısınsın diye bakıyorum ısınıyor
Seni aldım bu sunturlu yere getirdim
Sayısız penceren vardı bir bir kapattım
Bana dönesin diye bir bir kapattım
Şimdi otobüs gelir biner gideriz
Dönmiyeceğimiz bir yer beğen başka türlüsü güç
Bir ellerin bir ellerim yeter belliyelim yetsin
Seni aldım bana ayırdım durma kendini hatırlat
Durma kendini hatırlat.
Şiirin Tahlîli
Turgut Uyar’ın "Göğe Bakma Durağı", modern Türk şiirinde hem bireysel hem de toplumsal temaları derinlikli bir şekilde harmanlayan, duygusal yoğunluğu ve imgesel zenginliğiyle dikkat çeken bir eseridir. Şiir, bir aşkın hikâyesini anlatırken aynı zamanda bireyin, toplumun ve doğanın bir parçası olma arzusunu da dile getirir. Aşağıda şiirle ilgili detaylı bir tahlil sunulmaktadır:
1. Şiirin Yapısı ve Biçimi
Şiir, serbest nazım formunda yazılmıştır. Kısa dizeler, duraklamalar ve tekrarlar, şiirde hem ritmi hem de duygusal yoğunluğu artırır. Özellikle “Göğe bakalım” ifadesinin sık tekrarlanması, hem şiirin merkezi teması hem de bir çağrı işlevi görür. Bu ifade, insanın içinde bulunduğu dünyadan uzaklaşıp aşk, özgürlük ve anlam arayışına yönelme isteğini temsil eder.
2. Temalar
a) Aşk ve Birliktelik
“İkimiz birden sevinebiliriz göğe bakalım”
Şiir, iki kişinin aşkını merkeze alır. Ancak bu aşk, sıradan bir ilişki değil, hayatın karmaşasına rağmen saf ve samimi bir paylaşımı ifade eder. İki kişinin aynı noktaya, yani gökyüzüne bakması, birlikteliklerinin ruhsal ve metafizik bir boyutunu simgeler.
b) Kaçış ve Özgürlük
“Bu evleri atla bu evleri de bunları da / Göğe bakalım”
Şiir, bireyin sıradan, kısıtlayıcı ve boğucu şehir yaşamından bir kaçış arayışını dile getirir. “Evler”, modern hayatın monotonluğunu ve insanı sınırlayan yapısını simgelerken, gökyüzü ise özgürlüğü, sınırsızlığı ve hayal gücünü temsil eder.
c) Toplumsal Duyarlılık ve Uyumsuzluk
“Hırsızlar polisler açlar toklar uyusun”
Bu dize, toplumsal bir duyarlılığı yansıtır. Şair, toplumun karmaşası içinde uyumayı ve dinlenmeyi arzularken, aynı zamanda bu karmaşanın dışına çıkmayı, onun dışında bir varlık sürdürmeyi ifade eder. Toplumun gündelik sorunları, bireysel bir huzur arayışıyla karşıtlık oluşturur.
d) Bireyin Kendini Bulması
“Beni bırak göğe bakalım”
Bu ifade, aşkın bireyin kimliğini bulmasında oynadığı rolü ifade eder. Şair, aşkla bir tür kendini bulma ve özgürleşme yaşarken, bu sürecin aynı zamanda bireysel bir keşif olduğunu da vurgular.
3. İmgeler ve Simgeler
Şiir, Turgut Uyar’ın kendine has imgeleriyle doludur:
- Gökyüzü: Özgürlük, umut ve sınırsız hayal gücünü simgeler. Şiirde göğe bakma, gerçekliğin ağırlığından bir kaçış ve bir sığınak işlevi görür.
- Otobüs: Hareketi ve değişimi temsil eder. Ancak bu otobüs sıradan bir ulaşım aracı değil, bir yolculuğun, bir kaçışın ve belki de bir sona doğru ilerleyişin simgesidir.
- Eski zaman gözleri: Sevgilinin bakışları, geçmişin derinliklerini ve doğallığını çağrıştırır. Bu, modern dünyanın yapaylığına karşı bir özlem ve direniştir.
- Eller: Hem fiziksel hem de duygusal bir bağın sembolüdür. Şair, sevgilinin ellerinde bir güç ve destek bulur.
4. Dil ve Üslup
Şiir, Turgut Uyar’ın özgün üslubunu yansıtır. Sade ve günlük bir dili, derin imgelerle birleştirerek hem bireysel hem de evrensel bir duygu yaratır. Konuşma diline yakın ifadeler, okuyucuyla samimi bir bağ kurar:
“İnecek var deriz otobüs durur ineriz”
Bu tür ifadeler, şiire gerçekçi bir hava katarken, okuyucuyu da şairin dünyasına çeker.
5. Şairin Felsefesi
Turgut Uyar’ın bu şiiri, onun hayata, aşka ve insan ilişkilerine dair felsefesini de ortaya koyar. Uyar, bireyin toplumla ilişkisini sorgularken, aşkı bir direniş ve kendini bulma alanı olarak konumlandırır. Göğe bakmak, hayata dair umutları diri tutma ve varoluşun anlamını keşfetme çabasıdır.
6. Sonuç
"Göğe Bakma Durağı", aşkı, özgürlüğü ve bireyin anlam arayışını sade bir dil ve derin imgelerle anlatan, Turgut Uyar’ın en çarpıcı şiirlerinden biridir. Şair, toplumsal karmaşaya ve bireysel çıkmazlara rağmen, aşkı ve birlikte göğe bakmayı bir umut kaynağı olarak sunar. Şiir, hem bireysel bir huzur arayışının hem de topluma dair duyarlılıkların güçlü bir ifadesidir.
Yorumlar
Yorum Gönder