-I- tavsayan bir rüzgârdaki hadilik sudaki buğulanıma direniş gece indi miydi ot güne upuzuyor geceye daha yıl var peki ne bu hırsız merdiveni bir de oturasılık tutturdun tam giderayak —inim inim gözleri— yahu silme ısırgan buralar, azıcık çömel peki güze doğru istanbul’da bir kuş öter yazları kuş ne, yaz niye, istanbul nere a deli burası önce türkiye, sonra pompei’nin son günleri -II- pıyrım pıyrım bir deniz hırpani bir gökyüzü nereden bulup döşerler salıncakta bebeler çünkü’lerin, ya da’ların savsağında hani’celer, belki’celer, ama’calar gözleri güme gidiyor ilk, gitsin mi sen oğlusun sonra bir bacağı yitiyor, ellerini alakoyuyorlar dişleri hiç mi hiç, dişleri de olsa mıydı ciğerine takıyor bir sabanı, üç evlek öteye çekeliyor bir yayan yulaf sepeliyor yarısı kendi barsağı köpürmüş tezeklere dalağı dökülüyor, kelliği bir kentiçi kavşağında buluyoruz son ne yüreği ne şahdamarı ne kirpiği onu sap, sen oğlusun -III- et kılçık yoğrumları bu ya daha da inceltemezsin zarganaları su dinik a...
Hazan İle Geçti Gülşen-i Bostan [Erzurumlu Emrah]
tarih:
Bağlantıyı al
Facebook
X
Pinterest
E-posta
Diğer Uygulamalar
Hazân ile geçti gülşen-i bostan
Eyle dertli bülbül zâr garip garip
Harabe yüz tuttu bezm-i gülistan
Ağla şimden geru var garip garip
Hançeri feleğin ucu ciğerde
Durmayıp artıyor yara bu serde
Gurbet diyarında tutuldum derde
Gel tabip yaramı sar garip garip
Emrah bu ellerin gonca gülleri
Seherde ötüyor dost bülbülleri
Şu sefil sergerdân gurbet illeri
Gezeyim bir zaman yâr garip garip
Şiirin Tahlîli
Erzurumlu Emrah’ın "Hazan İle Geçti Gülşeni Bostan" adlı şiiri, hem tabiat unsurlarını hem de insanın iç dünyasındaki hüzün ve yalnızlığı bir arada işleyen lirik bir eserdir. Şair, hazan mevsimiyle birlikte solan bahçeleri ve bu bağlamda gurbet acısını, ayrılık hüznünü dile getirir. Şiirde melankoli, gurbet ve özlem temaları öne çıkarken, tasavvufi bir alt metin de sezilmektedir.
1. Tematik Analiz
a. Hazan ve Geçicilik
Şair, hazan mevsimiyle baharın sona ermesini ve doğanın solgunluğunu anlatırken insan hayatının faniliğine gönderme yapar:
"Hazan ile geçti gülşeni bostan"
"Gülşeni bostan" (gül bahçesi) imgesi, hem gençlik hem de hayatta mutlu ve güzel anları temsil ederken, hazan (sonbahar) bu güzelliklerin sona erdiği dönemi işaret eder.
b. Melankoli ve Yalnızlık
Şiir boyunca bir yalnızlık hissi, melankoli ve içsel acı işlenir. Şair, tabiatın yalnızlığına kendi yalnızlığını benzetir:
"Eyle dertli bülbül zâr garip garip"
Bülbül, aşkın ve yalnızlığın simgesidir. Dertli bülbül, baharın sona ermesiyle sevdiği gülden ayrılmış bir âşık gibi inler.
c. Gurbet ve Ayrılık
Şiirin temel temalarından biri gurbet acısıdır. Şair, uzak bir diyarda hem fiziksel hem de manevi yalnızlık yaşamaktadır:
"Gurbet diyarında tutuldum derde"
Gurbet, sadece fiziksel bir mekân değil, aynı zamanda ruhsal bir yabancılaşmayı ve Allah’a olan özlemi ifade eder.
d. Çağrı ve Çare Arayışı
Şair, çaresizliğini dile getirirken bir "tabip" arayışıyla bu yaraların sarılmasını ister:
"Gel tabip yaramı sar garip garip"
Burada "tabip" hem gerçek bir şifacı hem de manevi bir kurtarıcı olarak Allah’a yapılan bir çağrı olarak yorumlanabilir.
2. Şekil ve Yapı
a. Nazım Biçimi
Şiir, halk edebiyatının hece ölçüsüyle yazılmıştır. Geleneksel biçime uygun olarak dörtlüklerden oluşur ve 11’li hece ölçüsü kullanılır.
b. Kafiye ve Redif
Şiirde "garip garip" tekrarı redif olarak kullanılır ve şiirin ana duygusunu sürekli vurgular. Bu tekrar, yalnızlık ve hüznü belirgin hale getirir:
"Ağla şimden geru var garip garip"
c. Dil ve Üslup
Erzurumlu Emrah, halk dilini kullanarak sade ve etkileyici bir üslup yakalamıştır. Şiir, doğal imgeler ve duygusal bir lirizmle okuyucuyu derinden etkiler.
3. Tabiat ve İnsan İlişkisi
Şiirde tabiat unsurlarıyla insanın ruh hali arasında bir paralellik kurulur. Hazan, gülistan, bülbül gibi imgeler insanın iç dünyasındaki hüzün ve yalnızlığı temsil eder. Tabiat, insanın duygusal durumunu yansıtan bir aynadır:
"Harabe yüz tuttu bezmi gülistan"
Gülistanın harap olması, insan hayatındaki güzelliklerin zamanla solması ya da yok olmasını ifade eder.
4. Tasavvufi ve İnsani Derinlik
Şiirde tasavvufî bir alt metin dikkat çeker. Gurbet, insanın dünya hayatındaki varoluşunu ve Allah’a olan özlemini ifade eden bir metafordur. Şairin "tabip" çağrısı, dertlerinden kurtulma isteğiyle Allah’a yönelmesini ima eder.
Ayrıca, şiirde geçen “harabe” ve “gurbet” imgeleri, dünya hayatının geçiciliğini ve insanın hakiki yurdu olan ahiret yurduna duyduğu özlemi yansıtır.
5. Temel Temalar
a. Hayatın Geçiciliği
Hazan mevsimi, güzelliklerin ve mutluluğun sona ermesini simgeler. Şair, her şeyin fani olduğunu vurgular.
b. Ayrılık ve Hasret
Şair, gurbet ve ayrılıkla birlikte bir özlem duygusu yaşar. Bu özlem hem sevgiliye hem de manevi huzura olan bir özlemdir.
c. Çaresizlik
Şair, acılarını dile getirirken aynı zamanda bunlarla başa çıkamadığını ifade eder. Tabip çağrısı, insanın çaresizlik anında bir kurtarıcı arayışını gösterir.
6. Sonuç
"Hazan İle Geçti Gülşeni Bostan", Erzurumlu Emrah’ın melankoli, gurbet ve geçicilik temalarını işlediği lirik bir eserdir. Şiir, insanın yalnızlığını ve hüzünlerini tabiat üzerinden ifade ederken, derin bir tasavvufi anlam da taşır. Şair, sade ama etkileyici bir üslupla, okuyucunun duygusal dünyasında güçlü bir iz bırakır. Erzurumlu Emrah’ın bu eseri, halk şiirinin zengin dil ve duygu dünyasını yansıtan önemli örneklerden biridir.
Yorumlar
Yorum Gönder